کلیات چهار مقاله

«چهار مقاله» تألیف احمد بن عمر بن علی النظامی السمرقندی با وجود اختصار، یکی از کتب ادبی بسیار مهم زبان فارسی است و اهمیت آن به چند دلیل است؛ یکی از باب قدمت آن که در حدود سال 550 هجری به رشته تحریر درآمده است و دیگر از حیث اشتمال این کتاب بر بسیاری از مطالب تاریخی و تراجم مشاهیر اعلام که در هیچ‌یک از کتب ادبی و تاریخی دیگر یافت نمی‌شود و بالاخره اینکه از حیث سبک انشاء که در ایجاز لفظ و اشباع معنی و سلاست کلام و خلو از متعاطفات مترادفه و .... که شیوه ناخوش غالب نویسندگان ایرانی بوده است. این کتاب همان‌طور که از نام آن معلوم می‌شود مشتمل بر چهار مقاله است در بیان شرایطی که در چهار طبقه از مردم که بزعم مصنف پادشاهان محتاج بدیشان می‌باشند، یعنی دبیر و شاعر و منجم و طبیب باید مجتمع باشد و در ضمن هر مقاله بعد از شرح شرایط مخصوص هر یک از این چهار طایفه، نزدیک به ده حکایت تاریخی مناسب مقام ایراد شده است.